zondag 15 maart 2015

EEN ZONDAGSE BIECHT EN EEN PLANTAARDIGE UITDAGING





Edit augustus 2015: zie onder

ve·ga·nist (de; m,v; meervoud: veganisten)
1iem. die geen dierlijke producten eet of op een andere manier gebruikt

De Dikke Van Dale weet het kort en bondig te formuleren. Te bondig als je het mij een jaar geleden vroeg. Wat mij betreft was de definitie:

ve·ga·nist (de; m,v; meervoud: veganisten)
1 zelfvoorzienende kluizenaar die een paar eeuwen terug in de tijd leeft en geen dierlijke producten eet of op een andere manier gebruikt
2 meisje dat aandacht wil en daarnaast ook graag af wil vallen en daarom geen dierlijke producten eet of op een andere manier gebruikt
3 evangeliserende gezondheidsfreak die de groene levensstijl zonder kritisch te zijn op een dogmatische manier naleeft en geen dierlijke producten eet of op een andere manier gebruikt, zie ook anti-vaccinatielobby, natuurcosmetica, superfoods
4 iemand die gelooft dat hij geen dierlijke producten eet of op een andere manier gebruikt, maar dat onbewust toch doet (moehahahaha)

Ik stond niet positief tegenover veganisme en dat liet ik weten ook. Ik heb ergens een diepgewortelde allergie tegen dogma's en betweters en dat projecteerde ik op veganisten. Iedereen die beweerde dat hij zich door het veganisme zoveel vitaler voelde, kreeg van mij de wind van voren. Onzin leek me. Daarnaast moesten mensen die van zichzelf beweerden niks dierlijks te eten of te gebruiken het flink ontgelden. In de huidige maatschappij kan in alles iets dierlijks verwerkt zitten. Coating op papier? Kan dierlijk zijn. Lijm op je fiets? Kan ook dierlijk zijn. De zo geliefde biologische groente? Bemest met koeienmest. Hoe kun je dan nog beweren veganist te zijn? Ik kreeg de kriebels van alles wat ze zichzelf ontzegden en hoe blij ze daar dan vervolgens mee waren. Ergens voelde ik me ook een beetje aangevallen. Alsof veganisten ergens toch ook wel beter waren dan ik...

De vagetariër

Ikzelf at al een aantal jaren vooral vegetarisch. De kiloknallers liet ik al jaren links liggen in de supermarkt, maar verder moest het ook niet al te veel pijn doen. Andere mensen moesten vooral niet moeilijk gaan doen voor mij. Vegetarisme was een persoonlijke keuze die ik anderen niet op wilde leggen. Ik noemde me een vagetariër, want ik vond mijn manier van eten voor anderen vooral heel vaag. "Nee, ik eet eigenlijk geen vlees, maar nee ik ben ook geen vegetariër." Ik at wel vis en biologisch vlees. Uit diervriendelijkheid vond ik zelf. Want die arme beesten in die kleine kooitjes, dat kon toch niet? Ik zag een soort utopische biologische knuffelboerderij voor me met een heleboel gelukkige dieren. En vis... nouja, dat vond ik gewoon lekker. Bij anderen at ik gewoon wat de pot schafte en wilde ik het vooral niet al te veel hebben over mijn persoonlijke overwegingen op het gebied van vlees. Het was voor mij eigenlijk zelf ook heel vaag. Ik gooide het meestal maar op milieubezwaren. Dat klonk algemeen en ingewikkeld genoeg.

In gesprek met een veearts

Een vriendin van mij is veearts en zij prikte natuurlijk meteen door mijn slechte argumentatie. Biologisch vlees diervriendelijk? Zij kwam op boerderijen waar het juist de omgekeerde wereld was. De biologische dieren hadden allerhande kwaaltjes, die hun leven niet perse beter maakten dan het leven van hun reguliere soortgenoten.  Daarnaast was het wetenschappelijk bewezen dat biologische veehouderij nog slechter voor het milieu is dan de reguliere veehouderij. Reguliere boeren hebben niet minder liefde voor hun beesten. Sterker nog, geen enkele koe geeft goed melk wanneer hij ongelukkig is. Er moet geïnvesteerd worden in het welzijn van koeien en ja, die staan nu eenmaal soms ook wel graag binnen. En het protest tegen megastallen was volgens haar ook vooral ingegeven door een buikgevoel en getuigde absoluut niet van rationaliteit. Zij durfde te beweren dat megastallen voor de dieren vaak zelfs een vooruitgang zijn. Zij schreef de protesten toe aan het feit dat mensen het er moeilijk mee hebben dat dieren "industrieel" gebruikt worden voor onze voedselproductie. Iets wat al zolang de landbouw bestaat gebeurt. Veeteelt is nu eenmaal het gebruiken van dieren voor ons eigen belang. Ze vond het hypocriet dat mensen wel meer vlees eten, meer zuivel en eieren gebruiken en dan niet willen dat de mogelijkheden om dieren op een goede manier te houden uitgebreid werden. Vegetarisme vond ze ook hypocriet. Om melk te kunnen drinken, moet een koe zwanger raken. 50% van de geboren dieren is een stiertje. Daar heeft men in de melkindustrie niks aan, dus de stiertjes worden geslacht. Als je melk consumeert, sta je dus toe dat er stiertjes gedood worden. Ook de eierindustrie werkt zo. Voor elke leghen, moet een haantje sterven. Ik weet nog heel goed dat wij op de basisschool een keer een kooi met kuikentjes hadden. "Voorzichtig!" zei de juf altijd als wij ernaar gingen kijken. Ik vroeg me af of de eierindustrie ook wel zo voorzichtig met de kuikens omging. "Nee hoor," zei mijn vriendin, "de mannelijke kuikentjes worden door de shredder gehaald." Voor mijn vriendin stond vast dat je maar beter geen vegetariër kon worden. Of je at alles, of je werd veganist. Zij koos voor het eerste. Ik koos ervoor om vooral niet te kiezen, zoals ik altijd al deed... alhoewel dat toch een beetje moeilijker ging dan voorheen. Wat niet weet, wat niet deert... maar wel weten en vervolgens je ogen sluiten, was dat niet veel erger?

No milk today

Eind 2014 kwam ik erachter dat de buikpijnen die ik al jaren had, veroorzaakt worden door lactose. Een soort suiker die voorkomt in melk. Als baby kun je dat goed verdragen, omdat je voldoende enzymen hebt die het afkunnen breken (lactase). Naarmate je ouder wordt, maak je steeds minder lactase aan. In de westerse wereld hebben veel mensen een mutatie van hun genen op dit gebied en blijven ze hun hele leven voldoende lactase aanmaken voor hun zuivelconsumptie. Ik bleek deze mutatie echter niet te hebben en dat bezorgde me dus al die jaren letterlijk en figuurlijk buikpijn. Voor mij was dit nieuw. Ziek worden van eten, van iets waarvan ik geloofde dat het gezond voor me was? Ik ging nadenken over de dingen die ik in mijn mond stopte. En op een dag kreeg ik een enorme gewetensnood toen ik een schaaltje biologisch vlees in mijn supermarktwagentje wilde leggen. Het stemmetje in mijn hoofd dat zei: "Dit dier was gelukkig, je kunt dit zonder problemen eten." riep nog steeds, maar er kwam ook een ander stemmetje in me op dat zei: "Dit dier, of het nu gelukkig was of niet, was een levend wezen, dat liep, loeide en genoot van het verse gras. Bovendien, als je zo graag een gelukkig dier wilt eten, begin dan maar bij het eten van je katten!" Ik ging bijna over mijn nek. Hoe kon ik denken dat ik mijn lieve miauwende pluizebolletjes, die straks weer blij bij de deur zouden zitten als ik thuis zou komen, zou doden en opeten? Maar het zorgde er wel voor dat ik het biologische vlees teruglegde en me voornam nooit, maar dan ook nooit meer te denken dat een dier mag sterven, alleen maar omdat het gelukkig geweest was, om vervolgens opgegeten te worden. Een minuut of 10 genieten van een stukje vlees, hoe lekker ook, rechtvaardigde voor mij niet alle angst die een dier gevoeld moet hebben toen het naar de slachtbank gebracht werd. Ook bij melk en eieren begon ik steeds meer weerstand te voelen. Van de eerste werd ik ziek en daarnaast zorgden beide toch ook alleen maar voor dierenleed. Maar hoe kun je overleven zonder dierlijke producten? Ik besloot het boek "De Vegarevolutie" te kopen. Een echte eye-opener voor mij. Niet alleen stond hierin beschreven hoe je ondanks (of misschien wel dankzij) een volledig plantaardig dieet toch voldoende voedingsstoffen binnen kreeg, maar ook waarom een plantaardig dieet beter is voor het milieu en voor de dieren. Eindelijk had ik de argumenten die hiervoor ontbraken!

Slapjanus van de bovenste plank

Inmiddels ben ik een aantal maanden verder en probeer ik, zo goed en kwaad als het gaat om mijn levensstijl te veranderen. Ik ben geen veganist in de strikte zin van het woord. Zo kan ik geen afstand doen van mijn leren jasjes en schoenen (alhoewel ik overweeg om geen nieuwe leren dingen meer te kopen, er moet toch een dier voor dood) en draag ik nog altijd wol. Dat laatste blijf ik ook gewoon doen. Schapen hoeven er in principe niet voor dood (alhoewel ze ook voor wol wel moeten lijden) en de alternatieven: katoen, polyester, acryl etc. zijn niet per se mens-, dier- of milieuvriendelijker te noemen. Ik ga dan liever voor een product dat lang mee kan gaan en dat is wol wat mij betreft wel. Daarnaast ben ik, ondanks een voortvarende start, toch weer vervallen in mijn oude slappe gedrag. Ik wil mensen niet lastig vallen. Ik heb zelfs lactase-tabletten gekocht om toch melkproducten te kunnen eten in het bijzijn van anderen. De tabletten werken, maar het vinden van de juiste dosering is nog altijd erg lastig. Voor mezelf zou het handiger zijn om helemaal geen melkproducten meer te eten en drinken. Wel heb ik andere mensen verteld dat ik vanaf nu alleen nog maar vegetarisch wil eten. Een hele stap, want ik merk dat niet iedereen het me in dank afneemt en dat zorgt er bij mij weer voor dat ik, ondanks mijn gewetensbezwaren toch weer wil zeggen: nouja, doe dan maar een beetje vlees of vis. Thuis eet ik volledig plantaardig en dat was makkelijker dan gedacht. Want wat bestaan er veel lekkere plantaardige recepten! En als je in de supermarkt eenmaal weet wat je wel kunt nemen en wat niet, dan hoef je ook niet meer altijd alle etiketten te doorgronden.

No pain, no gain

Mijn ambitie is dat ik ook bij andere mensen durf aan te geven dat ik plantaardig wil eten. Desnoods neem ik wel mijn eigen kostje mee. Daar heb ik geen enkel probleem mee. Mensen hoeven ook niet bang te zijn dat ik ze lastig ga vallen met veganistische propaganda. Iedereen maakt zijn eigen keuzes en dit is nu eenmaal de mijne. Wie ben ik om een oordeel te vellen over de keuzes van anderen? Natuurlijk kan ik het alleen maar toejuichen wanneer mensen eens een dagje minder vlees gaan eten, of in plaats van melk, sojamelk door de muesli doen. In restaurants en cafés wil ik ook graag steviger in mijn (helaas nog altijd leren) schoenen gaan staan. Ik denk dat hier wel het "no pain, no gain" principe geldt. Alleen wanneer restaurants en café's meer vraag gaan krijgen naar plantaardige alternatieven, zullen ze erover na gaan denken om het op de kaart te gaan zetten. Misschien moet ik maar gewoon eens over mijn schaamte op dit gebied heenstappen. Ik mag best trots zijn op het feit dat ik een meisje met idealen ben. Ik doe het niet om mensen dwars te zitten, ik doe het om de wereld te verbeteren. En hoe kan dat nu slecht zijn?

Vegan challenge

Om mezelf uit te dagen om uit de "veganistische kast" te komen, ga ik meedoen aan de Vegan Challenge. Hierbij ga ik in april samen met meer dan 1000 andere mensen uit Nederland en België de uitdaging aan om een maand lang plantaardig te eten. Een ontzettend leuk initiatief als je het mij vraagt! Voor veel mensen dé manier om eens kennis te maken met de plantaardige keuken. Op de website van de Vegan Challenge staan nu al een heleboel heerlijke gerechten, waarmee je alvast warm kunt lopen. Doe je ook mee?


Edit augustus 2015: Inmiddels eet ik al weer een tijdje 100% veganistisch en dat gaat een stuk makkelijker dan gedacht! Ook buiten de deur lukt het me nu en ik ben inmiddels bij een boel mensen al "uit de kast" gekomen over mijn veganisme. Dat voelt goed! Mensen staan wel eens een beetje gek te kijken, maar vaak merken ze al snel dat ik niks veranderd ben. Ik koop ook geen wol meer (sterker nog, ik ben midden in een truitje gestopt met breien, omdat er wol in het garen verwerkt zat en ik geen nieuwe wollen kleding meer wil) en mijn eerste vegan schoenen zijn ook gekocht! Mijn leren jasjes ga ik echt niet meer aantrekken, voor de rest zal het een beetje een overgangsperiode worden, want helaas heb ik het geld niet om al mijn niet vegan spullen nu al te vervangen.

1 opmerking:

  1. He Selma, wat je schrijft is zo herkenbaar... Ik ben zelf vegetariër met de wens om - ooit - toch volledig veganistisch te worden, en ben op de goeie weg denk ik. Maar het is idd lastig om ook volledig lederen schoenen en kleding (en vooral: handtassen...) te bannen, ik vind leren schoenen nu eenmaal steviger en comfortabeler dan alternatieven, al neig ik zelf (zeker in de zomer) dan wel naar canvas schoenen ipv "vegan leather". Ik probeer het ook zo aan te pakken dat ik echt niet alle kleine lettertjes lees (vaak wel) en wanneer ik thuiskom en zie dat er ergens een beetje scharrelei-eiwit in zit, dat ik dat dan toch gewoon op eet. Koop ook nooit meer melk of gewone yoghurt en kaas hééél zelden. Ik zeg het ook niet al te veel publiekelijk, en in een restaurant heb ik de gewoonte gewoon te vragen of ze voor mij iets vegetarisch kunnen klaarmaken, desnoods met een beetje kaas. Overal zijn ze daartoe bereid tot nog toe! Zeker als ik zeg dat ik niet elke keer een slaatje of een vegetarische pasta wil eten! Al lekkere en creatieve dingen gegeten. Of naar restaurants gaan die volwaardige vegan opties hebben, die zijn er gelukkig meer en meer. Dat falafelzaakje zal ik zeker eens proberen als ik nog eens in Antwerpen kom :-)

    BeantwoordenVerwijderen